Erdoğan'ın İsrail Ticaret Kararı: Türkiye 2025'te Ticaret Hacmini Sıfırladı, Gazze Dayanışması Devam Ediyor

02.10.2025 12:37

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Gazze'deki insani krize karşı Türkiye'nin İsrail'le ticari bağlarını koparma kararını 2024'te resmileştirdi ve bu politika 2025'te de tam gaz sürüyor. Ticaret Bakanlığı'nın Mayıs 2024'te duyurduğu yasak, ihracat ve ithalatı tamamen durdururken, yıllık 9.5 milyar dolarlık hacmi sıfırladı. Bu adım, Netanyahu hükümetinin Gazze ablukasını kaldırmasına bağlanıyor; Erdoğan, "Soykırıma sessiz kalamazdık" diyerek kararın gerekçesini defalarca vurguladı. Peki, bu boykotun günlük hayattaki yansımaları neler? İşte kapsamlı bir değerlendirme.

Kararın Kökeni ve Uygulama Süreci

7 Ekim 2023 Hamas-İsrail çatışmalarının ardından Türkiye, önce Nisan 2024'te 54 ürün grubunda (1019 kalem) İsrail'e ihracatı kısıtladı. Ancak İsrail'in Gazze'ye yardım akışını engellemesi üzerine, 2 Mayıs 2024'te Ticaret Bakanlığı tam ambargo ilan etti: "Gazze'ye kesintisiz insani yardım sağlanana kadar tüm ticari işlemler durduruldu." Erdoğan, bu kararı İSEDAK toplantısında "Dünyada İsrail'le ticareti tamamen kesen tek ülke biziz" diye teyit etti. 2025'in ilk aylarında, Ocak'taki ihracat verilerinde İsrail sıfırlandı; Filistin'e doğrudan yardım anlaşması genişletilerek, boykotun etkileri yumuşatıldı. Resmi rakamlar, 2024 öncesi 1.5 milyar dolarlık ihracatı (çelik, tekstil ağırlıklı) ve 8 milyar dolar ithalatı (teknoloji, kimyasal) bitirdi.

Ekonomik Etkiler ve Sektörel Değişimler

Boykot, Türk ekonomisini kısa vadede sarstı ama uzun vadede çeşitlendirme fırsatı yarattı. Ticaret Bakanlığı verilerine göre, 2024 sonu itibarıyla İsrail'e alternatif pazarlar (Orta Doğu ve Afrika) %15 büyüdü; hizmet ihracatı 112 milyar dolara ulaştı. İhracatçılar, gıda ve inşaat malzemesi sektörlerinde %10 kayıp yaşadı, ancak Filistin'e 500 milyon dolar ek yardım ulaştırıldı. Erdoğan, "Fedakârlık yaptık ama vicdanımız rahat" dedi. Piyasa uzmanları, 2025'te enflasyon baskısını hafifleteceğini öngörüyor; ithalatta Avrupa ve Asya'ya kayış, döviz girdisini korudu. Ancak bazı firmalar, Filistin rotalı malların İsrail gümrüklerinden geçememesi nedeniyle lojistik zorluklar yaşadığını belirtiyor.

Halkın Tepkileri ve Toplumsal Yankı

Türkiye'de karar, geniş kesimlerce alkışlandı; sosyal medyada #GazzeİçinBoykot etiketi milyonlarca kez paylaşıldı. İstanbul ve Ankara'da yürüyüşler düzenlendi, gençler "Erdoğan'ın duruşu gurur verici" yorumları yaptı. Muhalif sesler, "Geç kaldı" dese de, anketlerde %70 destek gördü. İş dünyası karışık: TOBB Başkanı, "Ekonomik maliyet yüksek ama etik zorunluluk" diye konuştu. Filistin diasporası, "Türkiye'nin yardımı hayat kurtarıyor" mesajları verdi. Öte yandan, bazı küçük esnaf, ithal ürün kıtlığından şikâyetçi; fiyatlar %5-7 arttı.

Uluslararası Tepkiler ve Netanyahu'nun Çıkışı

Karar, küresel arenada yankılandı: BM, "İnsani boykota örnek" derken, AB ülkeleri (İrlanda, Norveç) benzer adımlar attı. İsrail Dışişleri Bakanı Israel Katz, Erdoğan'ı "Diktatör" diye suçladı: "Türk halkının çıkarlarını hiçe sayıyor." Netanyahu, "Ekonomik savaş" diye niteledi, ama İsrail ithalatının %2'sini etkilediği için sınırlı zarar gördü. ABD, "Ticaret anlaşmalarını ihlal" uyarısı yaptı, ancak Erdoğan, "Uluslararası hukuk Gazze'yi koruyor" yanıtını verdi. 2025'te, İslam İşbirliği Teşkilatı, Türkiye'yi "Lider ülke" ilan etti; Filistin Serbest Ticaret Anlaşması genişletildi.

2025'te Beklentiler ve Filistin Desteği

Erdoğan, Ocak 2025'te "Abluka kalkana kadar boykot sürecek" sinyali verdi; Ticaret Bakanlığı, Filistin'e 1 milyar dolarlık ek fon ayırdı. Tıbbi malzeme ve gıda yardımları, Rafah Kapısı'ndan ulaştırılıyor. Uzmanlar, kararın Orta Doğu ticaretini yeniden şekillendireceğini söylüyor: Türkiye, Körfez ve Afrika'yla hacmi %20 artırabilir. Halk için mesaj: "Vicdanlı ekonomi, geleceğimizi kurtarır." Eğer Gazze'de ateşkes olursa, ticaret normale dönebilir; yoksa boykot kalıcılaşacak. Bu duruş, Türkiye'nin diplomatik gücünü pekiştirirken, küresel vicdan sınavını veriyor.