Yeni Mali Düzenleme Kapıda: Araç Satışları İçin Ek Harç ve Yükümlülük Planı Günd...
Sıfır ve ikinci el araç piyasasını etkilemesi öngörülen bir mali düzenleme taslağı üzerinde çalışmal...
Otonom Araç Kazalarında Sorumlu Kim? AB’den Türkiye’ye Sıçrayan YZ Hukuku Tartışması
Otomotiv endüstrisinin geleceği otonom (sürücüsüz) araçlarda yatarken, bu devrim niteliğindeki teknoloji, trafik kazaları durumunda ortaya çıkan hukuki ve mali sorumluluk zincirini tamamen kırmış durumda. Geleneksel hukukta kaza sorumluluğu genellikle 'sürücü kusuru' üzerinden belirlenirken, yapay zekanın (YZ) hata yaptığı otonom bir kazada sigorta faturasının kime kesileceği, Türkiye ve uluslararası hukuk çevrelerinde en sıcak tartışma konularından biridir.
Sorumluluk Paradigması Değişiyor: Sürücüden Üreticiye Geçiş
Otonom araçlar genellikle 3. seviye ve üzeri otomasyonda, kontrolü insandan YZ'ye devrettiği anlarda kazaya neden olduğunda, mevcut Türk Borçlar Kanunu ve sigorta mevzuatı yetersiz kalmaktadır. Uzmanlar, tam otonom (5. seviye) araçlarda sürücü kavramının ortadan kalkmasıyla birlikte, sorumluluğun kaçınılmaz olarak araç üreticisi veya yazılım geliştiricisine kayacağını belirtmektedir. Bu, geleneksel trafik sigortası modelinden, doğrudan ürün sorumluluğu sigortası modeline geçişi zorunlu kılmaktadır.
AB YZ Mevzuatından Türkiye'ye Etkiler
Türkiye'nin en büyük ticaret ortağı olan Avrupa Birliği (AB), yapay zekâ kaynaklı zararları düzenlemek için öncü adımlar atmıştır. AB'de hazırlanan mevzuat taslakları, yüksek riskli YZ sistemlerinin neden olduğu zararlarda, yazılımı geliştiren kuruluşu sorumlu tutacak şekilde kurgulanmaktadır. Bu taslaklar, ulusal hukuku da etkileyecek ve Türkiye'deki yasa koyucuları, sigorta şirketlerini ve otomotiv firmalarını şimdiden yeni bir adaptasyon sürecine itmektedir. Türkiye'de de YZ'nin hukuki statüsü (basit bir 'eşya' mı yoksa 'elektronik kişilik' mi?) akademik düzeyde yoğun bir şekilde tartışılmaktadır.
Sigortacılar Yeni Rota Arıyor: Kusursuz Sorumluluk Kime Yüklenecek?
Mevcut uygulamada, kaza yapan aracın işleteni (yani sahibi), aracı hareket ettirme riskinden dolayı kusursuz sorumluluk ilkesi gereğince zararı tazmin etmekle yükümlüdür. Otonom araç çağında ise, YZ'nin kontrolündeki bir kazada araç sahibinin kusursuz sorumluluğu ne kadar adildir, sorusu gündeme gelmektedir. Sigorta sektörü, bu belirsizliği ortadan kaldırmak için teknoloji firmalarıyla entegre yeni poliçe ve fiyatlandırma modellerine geçiş yapmak zorundadır. Yeni model, araç sahibini değil, YZ'nin teknik hatasından sorumlu olan üreticiyi hedef alan bir mekanizma kurmayı gerektirecektir.
Geleceğin Hukuki Çerçevesi: Regülasyon Şart
Otonom araçların vaat ettiği güvenlik ve verimlilik potansiyelinin tam olarak kullanılabilmesi için, yasal altyapının hızla tamamlanması şarttır. Türkiye'nin Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi kapsamında, bu hukuki boşlukların hızla doldurulması ve uluslararası standartlara uyum sağlanması, hem tüketici güvenliği hem de teknolojik gelişimin önündeki engellerin kaldırılması açısından büyük önem taşımaktadır.
